Các học thuyết về nhu nhận định kèo nhà cái

Học thuyết cấp bậc nhu nhận định kèo nhà cái của Abraham Maslow (1908 – 1970)

Nhà tâm lý học người Mỹ A. Maslow đã phát triển ra lý thuyết về cấp bậc nhu nhận định kèo nhà cái của con người vào năm 1943 và sau đó lý thuyết này trở nên phổ biến trên toàn thế giới đến ngày nay.Sau đây là tháp nhu nhận định kèo nhà cái củaA. Maslow:

ÄNhu nhận định kèo nhà cái sinh lý (vật chất): là những nhu nhận định kèo nhà cái cơ bản để có thể duy trì bản thân cuộc sống con người (thức ăn, đồ mặc, nước uống, nhà ở…). A. Maslow quan niệm rằng khi những nhu nhận định kèo nhà cái này chưa được thỏa mãn tới mức độ cần thiết để có thể duy trì cuộc sống thì những nhu nhận định kèo nhà cái khác sẽ không thúc đẩy được mọi người.

ÄNhu nhận định kèo nhà cái về an toàn, an ninh: là những nhu nhận định kèo nhà cái tránh sự nguy hiểm về thân thể và sự đe dọa mất việc, mất tài sản…

ÄNhu nhận định kèo nhà cái xã hội (về liên kết và yêu thương): do con người là thành viên của xã hội nên họ cần được những người khác chấp nhận, yêu thương và hợp tác trong quá trình làm việc.

ÄNhu nhận định kèo nhà cái được tôn trọng: theo A. Maslow, khi con người bắt đầu thỏa mãn nhu nhận định kèo nhà cái được chấp nhận là thành viên trong xã hội thì họ có xu thế tự trọng và muốn được người khác tôn trọng. Nhu nhận định kèo nhà cái loại này dẫn tới sự thỏa mãn như: quyền lực, uy tín, địa vị và lòng tự tin.

ÄNhu nhận định kèo nhà cái tự thể hiện: A. Maslow xem đây là nhu nhận định kèo nhà cái cao nhất trong cách phân cấp của ông. Đó là sự mong muốn để đạt tới chỗ mà một con người có thể đạt tới, phát huy hết tiềm năng để tự khẳng đinh mình.

Như vậy, theo lý thuyết này, thì trước tiên các nhà lãnh đạo phải quan tâm đến các nhu nhận định kèo nhà cái sinh lý, sau đó sẽ tiếp tục với nhu nhận định kèo nhà cái ở cấp cao hơn. Theo quan điểm của A. Maslow thì khi con người đã thoả mãn nhu nhận định kèo nhà cái ở bậc thấp rồi mới đến bậc cao hơn và khi đã thoả mãn rồi thì những lợi ích thoả mãn nhu nhận định kèo nhà cái này không còn là động lực thúc đẩy họ nữa.

Trong quá trình tạo động lực thúc đẩy cho người lao động, nhà quản lý có thể vận dụng tháp nhu nhận định kèo nhà cái của Maslow để làm căn cứ. Ở mỗi cấp bậc khác nhau, người lao động có những nhu nhận định kèo nhà cái khác nhau. Chính vì vậy, cách tạo động lực cũng sẽ khác nhau. Đặc biệt, họ thường quên đi hai nhu nhận định kèo nhà cái bậc cao trong tháp nhu nhận định kèo nhà cái đó là như nhận định kèo nhà cái được tôn trọng và tự khẳng định mình. Điều lưu ý trong tháp nhu nhận định kèo nhà cái Maslow đó là trước hết người lao động phải được thỏa mãn những nhu nhận định kèo nhà cái cấp thấp trước rồi sau đó mới tiến dần đến những mức nhu nhận định kèo nhà cái ở bậc cao hơn.

Học thuyết E.R.G.

Học thuyết E.R.G do học giả Clayton Alderfer đưa ra, học thuyết này đã giúp điều chỉnh lại nghiên cứu của A. Maslow cho hợp lý hơn. Sau đây là những nhóm nhu nhận định kèo nhà cái cơ bản do học thuyết E.R.G đưa ra:

ØNhu nhận định kèo nhà cái tồn tại là những đòi hỏi vật chất tối thiểu cho sự tồn tại của con người, nhóm nhu nhận định kèo nhà cái này có nội dung giống như nhu nhận định kèo nhà cái sinh lý và nhu nhận định kèo nhà cái an toàn, an ninh của A. Maslow.

ØNhu nhận định kèo nhà cái quan hệ là những đòi hỏi về sự tương tác, giao tiếp qua lại giữa các cá nhân. Nhu nhận định kèo nhà cái quan hệ bao gồm nhu nhận định kèo nhà cái xã hội và một phần nhu nhận định kèo nhà cái được tôn trọng.

ØNhu nhận định kèo nhà cái phát triển là đòi hỏi bên trong của mỗi con người cho sự phát triển cá nhân trong cuộc sống và trong công việc, nó bao gồm nhu nhận định kèo nhà cái tự thể hiện và một phần nhu nhận định kèo nhà cái được tôn trọng.

Học thuyết E.R.G nhóm gộp những nhu nhận định kèo nhà cái khác nhau của một cá nhân thành ba nhóm nhu nhận định kèo nhà cái chính. Gợi ý cho nhà quản trị khuyến khích các cá nhân tham gia vào các hoạt động để thỏa mãn được những nhu nhận định kèo nhà cái đó. Tạo nền tảng cho các nhà quản trị để có thể đưa ra được động lực thúc đẩy nhân viên. Đối với nhân viên của mình, nếu như nhu nhận định kèo nhà cái bậc cao ( nhu nhận định kèo nhà cái phát triển)chưa được thỏa mãn, nó có thể xuất phát từ việc các chính sách tại công ty hoặc quyền lợi của những cá nhân đó chưa được thỏa mãn. Nhà quản trị có thể định hướng sang những nhóm nhu nhận định kèo nhà cái còn lại để đưa ra những phương hướng giải quyết mới. Điều đó cũng có thể góp phần thúc đẩy động lực làm việc của nhân viên.

Học thuyết này khác với học thuyết của của A. Maslow ở 2 điểm chính: (1) con người cùng một lúc theo đuổi việc thỏa mãn tất cả các nhu nhận định kèo nhà cái chứ không phải chỉ một nhu nhận định kèo nhà cái; (2) khi một nhu nhận định kèo nhà cái nào đó bị cản trở và không được thỏa mãn thì con người có xu hướng dồn nỗ lực của mình sang thỏa mãn các nhu nhận định kèo nhà cái khác. Tức là nếu nhu nhận định kèo nhà cái tồn tại bị cản trở, con người sẽ dồn nỗ lực của mình sang việc theo đuổi nhu nhận định kèo nhà cái quan hệ và nhu nhận định kèo nhà cái phát triển.

Học thuyết về động cơ của David. C Mc. Celland.

David C. McClelland, nhà tâm lý học người Mỹ, đã đưa ra lý thuyết này vào năm 1961. Đây cũng là lý thuết cơ bản quan tâm đến phân loại nhu nhận định kèo nhà cái, học thuyết này phân nhu nhận định kèo nhà cái con người thành 3 loại cơ bản sau:

ÄNhu nhận định kèo nhà cái về quyền lực: những người có nhu nhận định kèo nhà cái cao về quyền lực sẽ quan tâm nhiều đến việc tạo ra sự ảnh hưởng, kiểm soát người khác và muốn đạt đến những vị trí cao trong tổ chức.

ÄNhu nhận định kèo nhà cái liên kết: những người có nhu nhận định kèo nhà cái cao về liên kết thường cố gắng duy trì mối quan hệ xã hội thân thiện, muốn có tình cảm thân thiết và cảm thông với người khác, muốn xây dựng tình bạn hơn là ganh đua.

ÄNhu nhận định kèo nhà cái về sự thành đạt (nhu nhận định kèo nhà cái thành tích): những người có nhu nhận định kèo nhà cái cao về sự thành đạt thường có mong muốn mạnh mẽ về sự thành công và sợ bị thất bại. Họ muốn được thử thách, đề ra cho mình những mục tiêu có tính thách thức, chịu trách nhiệm cá nhân, muốn chủ động trong công việc và quan tâm đến kết quả công việc mà họ đang làm.

Những người trong tổ chức thường có nhu nhận định kèo nhà cái mạnh mẽ về một trong những loại nhu nhận định kèo nhà cái trên, chứ ít có người cùng lúc có cả 3 nhu nhận định kèo nhà cái một cách ngang bằng. Nghiên cứu về nhu nhận định kèo nhà cái trong học thuyết sẽ giúp chúng ta phát triển thành công những nhà quản trị giỏi cho tổ chức. Theo quan điểm của nhiều nhà nghiên cứu, thì các nhà lãnh đạo, tức là những người lập ra, phát triển một tổ chứuc thường tỏ ra có nhu nhận định kèo nhà cái rất cao về quyền lực, khá cao về sự thành đạt, nhưng rất thấp về sự liên kết.

Học thuyếthai yếu tốcủa Frederick Herzberg.

F. Herzberg đưa ra lý thuyết 2 yếu tố về sự thoả mãn công việc và tạo động lực thúc đẩy. Hai 2 yếu tố giúp đánh giá về mức độ thoả mãn hay không thoả mãn trong công việc, qua đó xác định những yếu mang tính duy trì và những yếu tố có tác dụng thúc đầy động cơ làm việc. Sau đây là 2 nhóm yếu tố trong học thuyết của F.Herzberg:

ÄNhóm yếu tố duy trì gồm những yếu tố có thể định lượng như: tiền lương, điều kiện làm việc, sự giám sát công việc, mối quan hệ với đồng nghiệp, sự an toàn… Đây là yếu tố nhất thiết cần phải có, nếu không sẽ nảy sinh sự bất thường, bất mãn, sự không hài lòng.

ÄNhóm yếu tố thúc đẩy gồm những yếu tố định tính liên quan trực tiếp đến công việc như: trách nhiệm, sự thành đạt, được công nhận, sự thăng tiến, bản thân công việc. Đây là những yếu tố tạo động lực thúc đẩy, nếu người lao động không được thoả mãn những yếu tố này thì họ làm việc ở mức bình thường, ít tích cực.

Như vậy, các nhà quản trị không những phải bảo đảm các yếu tố duy trì, đồng thời còn phải chú ý nhiều tới việc nâng cao sự thỏa mãn công việc thông qua các yếu tố thúc đẩy.

Ths.Võ Thị Thanh Thương