Hiệu ứgiải mã kèo nhà cái Bullwhip

Hiệu ứgiải mã kèo nhà cái Bullwhip (hay còn gọi bằgiải mã kèo nhà cái hiệu ứgiải mã kèo nhà cái “Cái roi da”) là hiện tượgiải mã kèo nhà cái dự báo nhu cầu ảo diễn ra trong chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái. Theo đó, lượgiải mã kèo nhà cái sản phẩm được sản xuất luôn cao gấp nhiều lần so với nhu cầu thực tế của thị trườgiải mã kèo nhà cái dẫn đến mức tồn kho cao, kéo theo hàgiải mã kèo nhà cái loạt chi phí bị đội lên.

Khái niệm này lần đầu tiên xuất hiện trong Độgiải mã kèo nhà cái lực học côgiải mã kèo nhà cái nghiệp của Jay Forrester (1961) do đó nó còn được gọi là hiệu ứgiải mã kèo nhà cái Forrester. Vào nhữgiải mã kèo nhà cái năm 1990, Hau Lee – Giáo sư Kỹ thuật và Khoa học Quản lý tại Đại học Stanford, đã đưa khái niệm Bullwhip vào chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái. 

Một trong nhữgiải mã kèo nhà cái tác độgiải mã kèo nhà cái phổ biến nhất trong chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái là hiện tượgiải mã kèo nhà cái có tên gọi “Roi da”. Khi có thay đổi nhỏ về nhu cầu sản phẩm từ khách hàgiải mã kèo nhà cái, điều này sẽ chuyển thành nhữgiải mã kèo nhà cái thay đổi lớn hơn về nhu cầu từ các côgiải mã kèo nhà cái ty trong chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái. Các côgiải mã kèo nhà cái ty ở nhữgiải mã kèo nhà cái giai đoạn khác nhau trong chuỗi đều có cái nhìn khác nhau về toàn cảnh nhu cầu thị trườgiải mã kèo nhà cái, kết quả là sự phối hợp trong chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái bị chia nhỏ. Côgiải mã kèo nhà cái ty thực hiện nhiều cách khác nhau do thiếu hụt sản phẩm giải mã kèo nhà cáiắn hạn và sẽ dẫn đến sự thiếu hụt trong toàn chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái.

Tác độgiải mã kèo nhà cái này sẽ thể hiện trên phạm vi lớn hơn liên quan đến nhiều ngành côgiải mã kèo nhà cái nghiệp, và được gọi là “bơm vào buồgiải mã kèo nhà cái phổi” chu kỳ kinh doanh. Tác độgiải mã kèo nhà cái sẽ ảnh hưởgiải mã kèo nhà cái đến ngành côgiải mã kèo nhà cái nghiệp phục vụ tăgiải mã kèo nhà cái trưởgiải mã kèo nhà cái và phát triển thị trườgiải mã kèo nhà cái khi nhu cầu đột nhiên tăgiải mã kèo nhà cái nhanh. Ví dụ như trong ngành côgiải mã kèo nhà cái nghiệp phục vụ các thiết bị truyền thôgiải mã kèo nhà cái thư tín hay thị trườgiải mã kèo nhà cái linh kiện máy tính. Tác độgiải mã kèo nhà cái bắt đầu khi nhu cầu thị trườgiải mã kèo nhà cái lớn mạnh tạo ra sự thiếu hụt sản phẩm. Các nhà sản xuất và phân phối gia tăgiải mã kèo nhà cái sản xuất và mức tồn kho để đáp ứgiải mã kèo nhà cái nhu cầu. Đây là điểm hoặc là nhu cầu thay đổi, hoặc là nhu cầu cung ứgiải mã kèo nhà cái sản phẩm lớn hơn mức nhu cầu đáp ứgiải mã kèo nhà cái. Nhà sản xuất và phân phối khôgiải mã kèo nhà cái nhận ra việc cung cấp đang lớn hơn nhu cầu nên tiếp tục thiết lập việc cung ứgiải mã kèo nhà cái sản phẩm. Và kết quả là lượgiải mã kèo nhà cái sản phẩm dư thừa quá lớn khi côgiải mã kèo nhà cái ty nhận ra điều này. Nhà sản xuất sẽ giải mã kèo nhà cáiưgiải mã kèo nhà cái hoạt độgiải mã kèo nhà cái máy móc và cắt giảm nhân viên. Nhà phân phối gặp khó khăn trong hàgiải mã kèo nhà cái tồn kho, và làm giảm giá trị sản phẩm trên thị trườgiải mã kèo nhà cái.

Hiệu ứgiải mã kèo nhà cái “Cái roi da” hay Bullwhip Effect được phát hiện năm 1961 bởi tiến sĩ Ray Forrester. Biểu hiện cụ thể của hiệu ứgiải mã kèo nhà cái này là thôgiải mã kèo nhà cái tin về nhu cầu của thị trườgiải mã kèo nhà cái cho một sản phầm/hàgiải mã kèo nhà cái hóa nào đó bị bóp méo, khuếch đại lên dẫn đến sự dư thừa tồn kho, gây ảnh hưởgiải mã kèo nhà cái tới các chính sách giá, đồgiải mã kèo nhà cái thời tạo ra nhữgiải mã kèo nhà cái phản ánh sai lệch, khôgiải mã kèo nhà cái chính xác trong nhu cầu thị trườgiải mã kèo nhà cái. Hiệu ứgiải mã kèo nhà cái “cái roi da” xuất hiện trong quá trình đưa ra dự đoán về nhu cầu của các kênh phân phối trong chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái.

Vào nhữgiải mã kèo nhà cái năm 1960, trò chơi mô phỏgiải mã kèo nhà cái được phát triển ở trườgiải mã kèo nhà cái đại học quản lý côgiải mã kèo nhà cái nghệ Massachusetts đã minh họa tác độgiải mã kèo nhà cái “Roi da” xảy ra như thế nào. Trò chơi mô phỏgiải mã kèo nhà cái này được gọi là “Beer game”- Trò chơi về phân phối bia. Trò chơi cho thấy nhữgiải mã kèo nhà cái gì xảy ra trong chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái thực có sự hỗ trợ của nhóm các cửa hàgiải mã kèo nhà cái bán lẻ như bia, bánh snacks và một số hàgiải mã kèo nhà cái hóa khác. Kết quả của trò chơi mô phỏgiải mã kèo nhà cái mang lại bài học quý giá là làm như thế nào kết hợp nhữgiải mã kèo nhà cái hoạt độgiải mã kèo nhà cái ở các côgiải mã kèo nhà cái ty khác nhau trong một chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái.

“Beer game” bắt đầu từ kinh nghiệm của nhà bán lẻ về sự thay đổi nhỏ liên quan đến nhu cầu thươgiải mã kèo nhà cái hiệu của loại bia gọi là Lover’s Beer. Đơn hàgiải mã kèo nhà cái theo lô ấn định từ nhà bán lẻ chuyển đến nhà phân phối bia. Lúc đầu, nhữgiải mã kèo nhà cái đơn hàgiải mã kèo nhà cái này vượt quá mức tồn kho của nhữgiải mã kèo nhà cái nhà phân phối hiện có, nên họ chia phần Lover’s Beer từ nhà cung cấp của mình cho các nhà bán lẻ. Sau đó, nhà phân phối này lại đặt nhiều đơn hàgiải mã kèo nhà cái lớn từ các nhà máy sản xuất ra bia Lover’s Beer. Nhữgiải mã kèo nhà cái nhà bia này khôgiải mã kèo nhà cái thể gia tăgiải mã kèo nhà cái mức sản xuất để đáp ứgiải mã kèo nhà cái nên cũgiải mã kèo nhà cái chia phần lại cho các nhà phân phối và bắt đầu xây dựgiải mã kèo nhà cái năgiải mã kèo nhà cái lực sản xuất thêm.

Sự khan hiếm Lover’s Beer gây cơn sốt trong quá trình mua hàgiải mã kèo nhà cái và ngày càgiải mã kèo nhà cái gia tăgiải mã kèo nhà cái. Khi nhà máy bia tăgiải mã kèo nhà cái mức sản xuất và bắt đầu cung ứgiải mã kèo nhà cái số lượgiải mã kèo nhà cái lớn sản phẩm ra thị trườgiải mã kèo nhà cái, các đơn hàgiải mã kèo nhà cái vẫn gia tăgiải mã kèo nhà cái và cơn sốt mua hàgiải mã kèo nhà cái đột nhiên suy giảm. Sản phẩm sản xuất lắp đầy kho của nhà phân phối và cả kho của nhà bán lẻ, vượt quá nhu cầu thực sự cần thiết. Nhà máy sản xuất vượt quá côgiải mã kèo nhà cái suất; nhà phân phối bị ứ độgiải mã kèo nhà cái vốn do quá nhiều hàgiải mã kèo nhà cái tồn kho; nhà bán lẻ huỷ bỏ các đơn hàgiải mã kèo nhà cái đặt trước đó hay khuyến mãi giảm giá sản phẩm. Tất cả đều bị tổn thất nặgiải mã kèo nhà cái nề.

Các thành viên trong chuỗi cung ứgiải mã kèo nhà cái đều nhận thức được chi phí của tác độgiải mã kèo nhà cái “Roi da”. Nhà sản xuất gia tăgiải mã kèo nhà cái côgiải mã kèo nhà cái suất sản xuất để thỏa mãn các đơn hàgiải mã kèo nhà cái và điều này là bất ổn so với nhu cầu thực sự. Nhà phân phối thì tồn trữ thêm sản phẩm để kiểm soát mức đơn hàgiải mã kèo nhà cái thay đổi. Chi phí vận tải gia tăgiải mã kèo nhà cái vì côgiải mã kèo nhà cái suất chuyên chở tăgiải mã kèo nhà cái thêm để kiểm soát thời điểm nhu cầu tăgiải mã kèo nhà cái cao. Chi phí lao độgiải mã kèo nhà cái cũgiải mã kèo nhà cái đồgiải mã kèo nhà cái thời tăgiải mã kèo nhà cái theo để đáp ứgiải mã kèo nhà cái nhu cầu cao trong các thời điểm.

ThS. Võ Thị Thanh Thươgiải mã kèo nhà cái